คำว่า "ไม้ไผ่" เป็นคำทางวิชาการที่ใช้ในการอธิบายต้นไม้ในวงศ์ Bambusoideae ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวงศ์ Poaceae (หรือวงศ์หญ้า) ซึ่งเป็นวงศ์พืชที่มีลักษณะเด่นคือลำต้นแข็งแรงและใบยาวแบบเส้นๆ
นอกจากนี้ "ไม้ไผ่" ยังมีความหมายในบรรพบุรุษเชิงพรรณนาว่าเป็นสัญลักษณ์แทนความเรียบง่าย ความยืดหยุ่น และความแข็งแรง เป็นต้น อันเป็นเหตุผลที่คำว่า "ไม้ไผ่" มักถูกใช้ในคำอธิบายสิ่งของหรือคุณสมบัติที่คล้ายคลึงกับลักษณะของไม้ไผ่ อย่างไรก็ตามความหมายของคำว่า "ไม้ไผ่" อาจมีความหมายที่แตกต่างกันไปในบริบทและประเด็นที่แตกต่างกันอีกด้วย ตลอดจนอาจเชื่อมโยงกับความเชื่อทางศาสนาและวัฒนธรรมของแต่ละชุมชนได้ด้วย
